Co roku w drugą niedzielę czerwca, odbywa się pielgrzymka do historycznego miasteczka Niagara-on-the-Lake na uroczystości organizowane w rocznice Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej i Kanadyjskiej.
Historia tej pielgrzymki sięga czasów I Wojny Światowej. Już od roku 1914 trwała akcja rekrutująca młodych polskich chłopców, zamieszkałych na ziemi amerykańskiej i kanadyjskiej, którzy pragnęli przygotować się do walki o niepodległość Polski. W roku 1917 Kanada udzieliła kadrom Armii Polskiej w Ameryce Północnej miejsca na obóz szkoleniowy w Niagara-on-the-Lake. W obozie tym przeszkolono 23,000 młodych ochotników. Niestety nie wszystkim młodym chłopcom dane było stanąć do walki. Szalejąca w roku 1918 grypa zabrała życie 41 rekrutów, z których 25, za zgodą władz kanadyjskich, zostało pochowanych w pobliżu centrum szkoleniowego w Niagara-on-the-Lake. Cmentarz ten stał się miejscem, gdzie co roku przybywają rodacy, aby nad grobami 25 młodych polskich żołnierzy oddać im hołd za gotowość do walki. W tym dniu oddaje się tam hołd wszystkim polskim żołnierzom poległym na wielu frontach świata, szczególnie żołnierzom Błękitnej Armii Generała Józefa Hallera.
Na uroczystości 96. rocznicy, zorganizowane 9 czerwca 2013 przez Kongres Polonii Kanadyjskiej Okręg Niagara, przybyli przedstawiciele KPK, placówek dyplomatycznych RP w Kanadzie, organizacji polonijnych, weterani, harcerze, wladze miejskie, Polonia, goście ze Stanów Zjednoczonych. Zaproszona byla wnuczka jednego z rekrutów, odbywających tu szkolenie. 37 osobowa pielgrzymka przybyła z Polski. Niezliczone samochody zajmowaly pobocza ulic.
Rozpoczęcie nastąpilo o godzinie 12.00 zbiórką i przeglądem oddziałów. Przy dźwiękach orkiestry Polskiej Placówki Nr 418 Royal Canadian Legion w St. Catharines oddziały przemaszerowały na teren cmentarza, gdzie postawiony był ołtarz polowy. Odegrane zostały hymny narodowe, kanadyjski, amerykański i polski. Po podniesienu flag nastąpiły powitania. Przewodniczącym pielgrzymki byl prezes KPK Okręgu Niagara Jacek Kamiński. Program prowadził prezes KPK Okręgu Mississauga Stanisław Reitmeier.
Mszę św. z kazaniem koncelebrowali księża: o. Alfred Grzempa OMI, ks. Tadeusz Bocianowski z USA i ks. Marek Blażejczyk z Polski, który przywiódł 37 osobową pielgrzymkę. Śpiewal chór „Stokrotki”.
Po mszy św. przedstawieni zostali goście honorowii. Przemówienia wygłosili: Timothy Kuzina „Polish Falcons”, Krzysztof Tomczak SWAP, Tomasz Bakalarz SPK, Halina Sandig ZHP Kanada. Po przemówieniach zlozone zostały wieńce i kwiaty od kilkudziesięciu organizacji. Apel poległych wygłosił kpt. Mieczysław Lutczyk. Odegrany został na trąbce capstrzyk. Pluton honorowy 10th Battery RCA oddał trzykrotną salwę honorową.
Przy dźwiękach Orkiestry Polskiej Placówki Nr. 418 RCL nastąpił przemarsz do Pomnika Nieznanego Żołnierza postawionego w centrum miasta. Ponownie odegrane zostały hymny narodowe i złożono dwa wieńce, od reprezentantów RP i Kongresu. Przemówienia wygłosili: przedstawiciel Polonii Amerykańskiej prof. Kazimierz Braun, w imieniu ambasadora RP w Kanadzie konsul Grzegorz Jopkiewicz i prezes Kongresu Polonii Kanadyjskiej Teresa Berezowska. Końcowe uwagi wyglosil radny miejski Gary Zalepa. Organizatorzy podziękowali uczestnikom. Jeszcze raz tego dnia odegrano capstrzyk i oddano salwę honorową. Powrót i rozwiązanie uroczystości nastąpilo na miejscu zbiórki o godz. 15.00.
Trwająca trzy godziny uroczystość była pełna splendoru i chwaly. Nieprzebrane szeregi maszerujących, barwne flagi powiewające nad głowami, przeszywające ciszę salwy armatnie, patriotyczna homilia i przemówienia nie zostaną zapomniane.
Pogoda zachęcała do pozostania w tym malowniczym miasteczku z malymi sklepikami, restauracjami i świeżą zielenią.
Krystyna Sroczyńska – Komisja Informacji KPK OT.
