18 maja 1944 na wzgórzu Monte Cassino, polscy żołnierze II Korpusu pod dowództwem gen. Władysława Andersa, podporządkowani 8 Armii Brytyjskiej, zatknęli polską flagę na ruinach klasztoru benedyktyńskiego, uznawanego przez ówczesnych strategów wojskowych za obiekt nie do zdobycia. Odwaga polskiego żołnierza i strategia dowódców wzbudza narodową dumę i jest źródłem refleksji i wzruszeń.
Uroczystości z okazji 66 rocznicy Bitwy o Monte Cassino zorganizowane były 23 maja 2010 przez należącą do Kongresu Polonii Kanadyjskiej Okręgu Toronto, Organizację Weteranów II Korpusu 8 Armii.
Msza św. za poległych w bitwie odprawiona została w kościele Św. Kazimierza o godz. 11. Poczty sztandarowe organizacji weterańskich wprowadził do kościoła prezes II Korpusu Stefan Podsiadło.
Mszę Św. odprawił i wygłosił homilię o. Marian Gil OMI. Obok wątku religijnego o. Marian przypomniał wstrząsające słowa apelu poległych: “Stań do apelu” i nazwiska, jakby przywołane, aby tamci na nowo przyszli i wsparli nas w obecnej walce. Dziś pada wiele słów, ale najmocniej przemawiają groby. Wolność jest nie tylko zrealizowaniem własnych pragnień, lecz zrealizowaniem pragnień narodu.
Na zakończenie Mszy św., przy pochylonych sztandarach, odegrany został na trąbce “Last Post”, utwór przywołujący pamięć o tych, którzy walczyli za wolność.
Uroczysty bankiet miał miejsce w sali katedry Św. Jana przy Cowan Ave, siedzibie II Korpusu, o godz. 14. Na odświętnie nakrytych stołach stały biało-czerwone goździki. Na scenie, przed portretem marszałka Józefa Piłsudskiego, postawiony był wielki symboliczny bukiet czerwonych maków. Rozpoczęcie uroczystości poprzedziły koktaile.
Otwarcia dokonał prezes Stefan Podsiadło przywitaniem członków organizacji II Korpusu z rodzinami i licznych gości. Przytoczył daty rocznic przypadających w miesiącu maju: uchwalenia Konstytucji 3 Maja 1791, śmierci marszałka Józefa Pilsudskiego, 12 maja 1935 i śmierci gen. Władysława Andersa, 12 maja 1973. Przedstawił przegląd wydarzeń wojennych związanych z Bitwą o Monte Cassino. Zapewnił, że wysiłek i ofiara żołnierzy sprzed 66 lat nie zostały zapomniane. Za poetą Feliksem Konarskim, słynnym Ref-Renem, powtórzył strofy jego pieśni. Powiedział, że naszą pamięcią obejmujemy również poległych żołnierzy angielskich, amerykańskich, kanadyjskich, hinduskich, nowozelandzkich i francuskich, dla których szczyt Monte Cassino okazał się nie do zdobycia. Podkreślił, że nasze zwycięstwo było wysoko ocenione przez aliantów i napłynęły wtedy liczne depesze gratulacyjne. Dowódca 8 Armii gen. Leese oświadczył wówczas zagranicznym korespondentom, że zdobycie Monte Cassino było wyłącznym dziełem Polaków. Jako szczególny dowód honorowego miejsca, które polski korpus zajął w 8 Armii, oficerowie i żołnierze polskiego Korpusu noszą odtąd na ramieniu odznakę 8 Brytyjskiej Armii, Tarczę Krzyżowców.
Minutą ciszy uczczono pamięć wszystkich poległych na wojnie oraz pamięć Prezydenta Lecha Kaczyńskiego, jego Małżonki i ofiar katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem.
Wśród gości honorowych byli zasłużeni członkowie II Korpusu i reprezentanci organizacji weterańskich, między innymi: Adam Kreutzer prezes Koła 20 SPK; Zbigniew Gondek kawaler Orderu Krzyża Virtuti Militari; Mieczysław Lutczyk członek Placówki 114 SWAP; prezes Royal Canadian Legion Placówka 621 im. Władysława Andersa Tadeusz Gosiński; komendant Placówki 114 SWAP Krzysztof Tomczak; wiceprezes Koła Byłych Żołnierzy AK Stanisław Woźniak; architekt, budowniczy domu SPK i były prezes Wiesław Wodkiewicz; prezes Skrzydła “Warszawa” Stowarzyszenia Lotników Polskich Jan Gasztold; dlugoletni i zasłużeni członkowie II Korpusu Józef Dudek, Ludomir Blicharski i pan Skierniewski; prezes Drański ze Stowarzyszenia Weteranów im. gen. Sikorskiego, Oshawa. Był też obecny gen. bryg. pilot Leszek Cwojdzinski. Konsul Generalny pan Marek Ciesielczuk przysłał list gratulacyjny z wyrazami uznania dla czynu zbrojnego żołnierzy II Korpusu i życzeniami dla członków organizacji i ich rodzin.
Tradycyjnym zwyczajem, powstali z krzeseł żołnierze, którzy walczyli o Monte Cassino. Bylo ich tylko czterech.
Po powitaniach i przeglądzie wydarzeń wojennych, prezes zaprosił do wspólnego śpiewania. Ustawieni w coraz bardziej rosnącym kole, weterani zaśpiewali “Czerwone Maki”. Akompaniujący im na fortepianie, Michał Kuleczka, nadal grał i śpiewał ulubione pieśni wszystkich Polaków, które zawsze wywołują wzruszenie. W końcu znowu wszyscy razem zaśpiewali “Polskie kwiaty”.
Modlitwę przed obiadem odmówił ks. Zbigniew z katedry Św. Jana.Po obiedzie wygłoszone zostały krótkie przemówienia i składane były życzenia. Niektórzy podzielili się własnymi przeżyciami.
Członkowie Organizacji II Korpusu 8 Armii znowu pokazali, że pamiętają o zwycięstwie i nie zapomnieli o poległych.
Krystyna Sroczyńska (KPK OT – Komisja Informacji)
Fotografie: Tomasz Bakalarz – SPK Koło 20.
